Vì sao người Nhật nói lời cảm ơn trước và sau bữa ăn?

Lời chúc trên bàn ăn của người Nhật không chỉ đơn thuần là một lời cảm ơn, mà nó còn ẩn chứa một ý nghĩa sâu xa. Lời cảm ơn này không chỉ là một phép lịch sự thông thường, mà còn là sự biểu hiện của lòng biết ơn sâu sắc đến thiên nhiên và những người đã mang đến cho họ bữa ăn. Vì sao lại có nét văn hóa này? Hãy cùng tìm hiểu nhé!

Nhìn về quá khứ đầy khó khăn của Nhật Bản

Dù bây giờ Nhật Bản là một cường quốc phát triển và giàu mạnh, nhưng trong quá khứ, đất nước này lại là một vùng đất khô cằn không thể trồng trọt. Với địa hình bốn quần đảo và núi non chiếm 73% diện tích, việc canh tác ở Nhật Bản vô cùng khó khăn. Ngoài ra, vị trí tiếp xúc với các mảng kiến tạo đã gây ra các trận động đất và núi lửa, gây ảnh hưởng đến cuộc sống của người dân.

Trong quá khứ, Nhật Bản đã trải qua hai thời kỳ khốc liệt. Lần đầu tiên là vào năm 1732, khi mưa lớn kéo dài dẫn đến lũ lụt và sự tấn công của sâu bọ đã khiến 12.000 người thiếu lương thực và chết đói. Lần thứ hai là từ năm 1782 – 1788, vùng Tohoku bị tàn phá do dung nham và tro tàn núi lửa, và hơn 30% dân số đã chết vì đói. Những thảm họa này đã để lại những vết thương đau lòng trong lịch sử Nhật Bản.

Chính vì những khó khăn và đau thương trong quá khứ, người Nhật ngày nay luôn tỏ lòng tôn kính, trân trọng và biết ơn đến những điều đã đem đến cho họ một bữa ăn no đủ, ngon lành. Tấm lòng ấy được biểu hiện thông qua lời cảm ơn trước và sau bữa ăn.

いただきます – Itadakimasu

Câu này được người Nhật nói lên đầu bữa ăn để bày tỏ lòng cảm kích và sẵn lòng nhận lấy bữa ăn này. Khi nói “Itadakimasu”, người Nhật thường chắp tay, và đôi khi còn kẹp thêm đôi đũa vào hai ngón cái để bày tỏ lòng thành kính.

Lời cảm ơn đầu bữa ăn này đầu tiên là dành cho những sinh mạng của động vật, thực vật hay bất kỳ nguyên liệu nào đã được sử dụng để chuẩn bị bữa ăn. Thứ hai, nó dành cho những người đã làm ra bữa ăn, từ nông dân, ngư dân, người buôn bán, những người đã vận chuyển nguyên liệu, đầu bếp, và nhân viên phục vụ. Chỉ có những người này mới tạo ra những nguyên liệu tươi ngon và biến chúng thành một bữa ăn hoàn chỉnh. Và lời cảm ơn cuối cùng là dành cho người đã mời họ tham gia bữa ăn – những người đã dành thời gian để chung vui trong bữa ăn quý giá.

Từ “Itadakimasu” được sử dụng trong ngữ cảnh của bữa ăn chỉ khoảng 100 năm trở lại đây, không giống như suy nghĩ thông thường rằng nó là một truyền thống lâu đời. Nó chỉ lan rộng trong thời kỳ Showa đầu (1926 – 1989) và trở nên phổ biến sau Thế chiến II.

ごちそうさまでした – Gochisousama deshita

Sau khi ăn, người Nhật thường nói câu “Gochisousama deshita” hoặc rút gọn là “Gochisousama” để bày tỏ lòng cảm ơn. Câu này có thể hiểu là “Cảm ơn vì đã bận rộn chuẩn bị bữa ăn cho tôi”. Từ “Gochisousama” trong Hán tự có nghĩa là “chiêu đãi”, xuất phát từ nghĩa gốc “chạy xung quanh”.

Ngày xưa, khi chưa có tủ lạnh hay siêu thị như hiện nay, việc chuẩn bị nguyên liệu một bữa ăn tươi ngon thực sự là một công việc vất vả. Người nấu phải bỏ nhiều công sức, “chạy ngược chạy xuôi” để có được một bữa ăn hoàn hảo. Vì vậy, theo quan niệm của người Nhật, không nói “Gochisousama” sau bữa ăn được coi là không lịch sự và thậm chí là vô ơn.

Mặc dù chỉ là hai câu nói đơn giản và ngắn gọn, nhưng chúng mang trong mình nhiều ý nghĩa. Đặc biệt với những trẻ nhỏ ở Nhật Bản, đây là cách mà cha mẹ dạy chúng về lòng biết ơn và sự trân trọng.

Nhiều người cho rằng nét văn hóa này đã dần bị mai một do cuộc sống bận rộn ngày nay và ít thời gian để dành cho bữa ăn gia đình. Tuy nhiên, nếu có thể, hãy dành hai lời cảm ơn này trước và sau bữa ăn để bày tỏ sự biết ơn và tôn trọng đến mọi vật chất.

Những quốc gia khác cũng có truyền thống cảm ơn trước bữa ăn

Cũng giống như người Nhật, nhiều quốc gia khác cũng có truyền thống cảm ơn trước bữa ăn. Ở Hàn Quốc, người ta thường nói “Jal meokkessumnida” để cảm ơn và bày tỏ lòng biết ơn với người nấu nướng hoặc chủ nhà. Ở Thái Lan, việc cảm ơn trước bữa ăn được gọi là “Khawp khun khrap” (đối với nam giới) hoặc “Khawp khun kha” (đối với nữ giới) và thể hiện sự biết ơn và tôn trọng đối với người đã chuẩn bị thực phẩm. Ở Ấn Độ, việc cảm ơn trước bữa ăn được gọi là “Namaste” hoặc “Namaskar” và thể hiện lòng biết ơn và sự tôn trọng. Còn tại Việt Nam, việc cảm ơn trước bữa ăn được gọi là “Cám ơn” và thể hiện lòng biết ơn và tôn trọng đối với người đã chuẩn bị thức ăn.

Kilala.vn