Áy náy – Cảm giác của con tim

Đôi khi, chúng ta sợ phải đối mặt với những cảm giác khó chịu nhất trong cuộc sống. Nhưng từng người lại sẽ có câu trả lời khác nhau. Với tôi, áy náy chính là một trong những cảm giác ấy.

Áy náy thường ập đến khi chúng ta làm điều mà không đúng với giá trị và lý tưởng của bản thân, khiến người khác bị ảnh hưởng. Tôi đã từng áy náy vì không giúp đỡ một cụ bà với việc mua vé số, hoặc không lên tiếng bảo vệ một cô bạn bị miệt thị vì ngoại hình. Trái tim tôi nhận thức được sai trái, nhưng hành động của tôi lại thiếu tình người. Trong lòng, tôi tự hỏi tại sao tôi lại làm những điều không muốn, rồi chỉ biết cầu xin lòng tha thứ từ họ.

Khi tôi chia sẻ nỗi lòng này, có hai loại phản ứng thường gặp. Có người an ủi rằng tôi lo quá, nhạy cảm quá. Nhưng cũng có người trách mắng tôi vì “quá làm vấn đề” và “nghĩ mình quan trọng hơn người khác”.

Dù loại phản ứng nào đi nữa, chúng đều có một điểm chung: tôi không phải người gây khổ đau cho người khác. Cụ bà bán vé số không bỏ nghề vì tôi từ chối, cô bạn không vì tiêu cực mà điên cuồng. Thực ra, những điều tệ hại mà tôi tin là đã gây ra, thực tế lại không đến nỗi tệ như vậy. Vậy không phải, tôi có quyền nghĩ rằng “họ” đã tha thứ và tôi có thể quên đi áy náy trong lòng sao?

Nhưng rồi tôi gặp phản ứng thứ ba. “Tại sao bạn muốn quên đi cảm giác áy náy?” Người đó hỏi. “Tôi không hiểu ý bạn đang nói.”

“Nghe đây, bạn áy náy vì đã đi ngược lại với quy chuẩn đạo đức mà bạn tự đặt ra. Sau đó lại tự biện minh, huyễn hoặc rằng “họ” sẽ tha thứ cho bạn. Từ đầu đến cuối, đó chỉ là một kịch bản trong đầu bạn. Áy náy của bạn có vẻ như xuất phát từ lòng tử tế, nhưng thực chất mục đích là vì bạn muốn nhẹ nhõm, tin rằng bạn không phải người xấu.”

Người kia tiếp tục, “Mục đích của áy náy là lời nhắc nhở. Nếu bạn cho rằng mình đã đối xử tệ với ai đó, hãy để cảm giác áy náy ở lại và điều đó sẽ giúp bạn hành động đúng. Đôi khi bạn sẽ hối hận vì không làm điều gì, không giúp đỡ, không nói lên để rồi phải nuối tiếc. Điều này sẽ giúp bạn nhận ra rằng bạn phải luôn hành động đúng để tránh áy náy. Cảm giác áy náy sẽ trở thành lời nhắc nhở giúp bạn sống một cuộc đời tử tế hơn. Vậy nên, nếu bạn cảm thấy mắc nợ ai đó, hãy để áy náy ở bên bạn suốt đời.”

Bảy năm trôi qua, phản ứng thứ ba vẫn khiến tôi cảm thấy như đang nhai một viên kẹo bạc hà. Ban đầu chỉ cay xè ở đầu lưỡi, nhưng một chút kiên nhẫn, tôi nhận ra sự mát lành của nó. Viên kẹo ấy đi cùng tôi đến bây giờ, nhắc tôi về câu chuyện làm người tử tế.